Yazar: admin

Görüleceği Üzere Ne Demek? Psikolojik Bir Analiz İnsan Davranışlarının Derinliklerine Bir Bakış Bir psikolog olarak her gün, insanların söyledikleri ya da yaptıkları şeylerin bazen çok daha derin anlamlar taşıdığını fark ederim. “Görüleceği üzere” gibi bir ifadeyi duyduğumuzda, çoğumuzun zihninde belirli bir anlam veya çıkarım oluşur. Ancak bu ifadenin altında yatan psikolojik süreçler, çoğu zaman gözlemlerimizin ötesine geçer. İnsanlar, duygusal, bilişsel ve sosyal yapılarının etkisiyle çeşitli şekillerde ifade ederler; bu da “görüleceği üzere” gibi cümlelerin anlamını değiştirebilir. Peki, “görüleceği üzere” ifadesi ne anlama gelir ve bu ifadenin kullanılma şekli, insan psikolojisinde nasıl bir yer tutar? Görme ve Anlama: Bilişsel Psikolojinin Perspektifi…

Gümüş böceği (silverfish), nemli, karanlık ve sıcak ortamlarda yaşar; bu nedenle kuru, parlak ve havadar yerlerden hoşlanmaz. Küçüklüğümden beri her köşeye saklanan o minik, gümüş renkli yaratıklar hep dikkatimi çekerdi. Kimileri “şans getirir” derdi, kimileri “evin nemini gösterir.” Yıllar sonra fark ettim ki, gümüş böceği aslında yalnızca bir böcek değil — çevreyle, kültürle, hatta insanla kurduğumuz ilişkinin bir aynası gibi. Bugün, “Gümüş böceği neden hoşlanmaz?” sorusunu sadece biyolojik değil, kültürel ve küresel açıdan da düşünelim. Çünkü bazen bir böcek bile, dünyanın farklı yerlerinde bambaşka anlamlar taşır. Gümüş Böceği Neden Hoşlanmaz? Bilimin Söyledikleri Gümüş böceği, Latince adıyla Lepisma saccharina, milyonlarca yıldır…

Gri Güvercin Ne Anlama Gelir? Ekonomik Belirsizlikte Dengeli Politikanın Sembolü Bir ekonomist olarak her zaman şu düşünceyle başlarım: Kaynaklar sınırlıdır, ama insanın arzuları sınırsızdır. Bu basit gerçek, tüm ekonomik kararların özünü oluşturur. Piyasalar, tıpkı doğadaki ekosistemler gibi, denge arayışı içindedir. Ancak bu denge, her zaman siyah ve beyaz kadar net değildir. Bazen karar vericilerin karşısına “gri” bir alan çıkar — işte gri güvercin tam olarak bu alanın sembolüdür. Gri güvercin, ekonomi literatüründe doğrudan bir kavram olmasa da, günümüzde merkez bankacılığı, yatırım davranışları ve piyasa psikolojisi açısından giderek daha sık kullanılan bir metafordur. Bu yazıda, bu sembolü ekonomik bir mercekten inceleyelim:…

03.02 Bütçe Kodu Nedir? Farklı Yaklaşımlarla Bir Mali Terimin Derin Analizi Merhaba! Ben bu yazıda sadece bir terimi açıklamakla kalmayıp, onu farklı gözlerden görmeyi seven biri olarak konuyu birlikte irdelemeyi istiyorum. “03.02 bütçe kodu nedir?” sorusu kulağa teknik gelebilir, ama aslında bu küçük rakamların arkasında bütçe yönetiminin dili, kurumların öncelikleri ve hatta toplumsal bakış açıları gizlidir. Gelin, hem rakamların hem duyguların penceresinden bakalım. 03.02 Bütçe Kodu Nedir? 03.02 bütçe kodu, kamu maliyesinde kullanılan ekonomik kodlama sisteminin bir parçasıdır. Özellikle Türkiye’de “Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu” kapsamında harcamaların sınıflandırılmasında yer alır. Genel olarak 03.02 kodu “Tüketim Mal ve Malzeme Alımları” kalemini ifade…

Gizli Oy İlkesi: Toplumsal Ritüeller ve Kimlikler Üzerine Bir Antropolojik Bakış Bir Antropoloğun Gözünden: Kültürlerin Derinliklerine Yolculuk Antropologlar, dünya üzerindeki farklı toplulukları ve onların yaşam biçimlerini anlamaya çalışırken, her bir kültürün kendine özgü ritüelleri, sembolleri ve toplumsal yapıları üzerine derinlemesine incelemelerde bulunurlar. Toplumların nasıl şekillendiğini, güç yapılarını nasıl oluşturduğunu ve kimliklerin nasıl inşa edildiğini anlamak, insan doğasını çözümlemek adına önemli bir adımdır. Bugün, bu yazıda sizleri, toplumların oy verme pratiklerine ve gizli oy ilkesinin nasıl bir evrimsel süreçten geçtiğine dair bir yolculuğa davet ediyorum. Farklı kültürel deneyimlerle bağlantı kurarak, insanlık tarihindeki bu önemli ilkenin kökenlerine göz atacağız. Gizli Oy İlkesi:…

Gerilla Nedir Ekşi? Bir Tarihçinin Gözünden Gerilla Savaşının Evrimi Tarihsel Bir Bakış: Gerillanın Kökenlerine Yolculuk Gerilla kelimesi, günümüzde sıkça karşılaştığımız, adeta bir savaş stratejisi gibi algıladığımız bir kavramdır. Ancak bu terim, yalnızca askeri bir yöntemden ibaret değildir. Gerilla, toplumsal direnç, kültürel bağlam ve tarihsel bir perspektif üzerinden anlaşılmalıdır. Geçmişten günümüze, küçük ama kararlı grupların güçsüzlüğünü, daha güçlü düşmanlara karşı dönüştürme mücadelesini anlatan bu kavram, aynı zamanda bir halkın bağımsızlık ve özgürlük arayışının sembolüdür. Gerilla tipinin kökenleri aslında çok eskiye dayanır. Tarihçi olarak baktığımızda, gerilla savaşının doğuşunu genellikle askeri anlamda büyük bir ezilmenin ardından gelen halk direnişlerinde görürüz. İspanya Yarımadası’ndaki 1808-1814…

Bilimsel Merakla: Hava Durumunun İnsanlara Etkisi İtiraf edelim, sabah uyandığımızda ilk yaptığımız şeylerden biri hava durumuna bakmak oluyor. Yağmur yağacak mı, güneş açacak mı, rüzgâr şiddetli mi? Aslında bu sadece kıyafet seçmekle ilgili değil; ruh halimizden sağlığımıza kadar birçok şey hava durumunun kontrolü altında. Peki, bilim bize bu konuda ne söylüyor? Gelin, hava durumunun insanlar üzerindeki etkisini bilimsel ama anlaşılır bir dille inceleyelim. Hava Durumu ve Ruh Hali Hava durumunun ruh hali üzerindeki etkisi bilimsel çalışmalarla defalarca kanıtlanmış durumda. Güneş Işığı ve Serotonin Güneşli havalarda neden kendimizi daha mutlu hissederiz? Bunun cevabı serotonin seviyelerinde gizli. Güneş ışığı, beynimizde mutluluk hormonu…

Eşekli Kütüphaneci: Felsefi Bir Deneme Felsefi bir bakış açısıyla dünyaya bakmak, çoğu zaman gerçeği aramak ve anlamın derinliklerine inmekle ilgilidir. Ama ya gerçek, her zaman bizim görebileceğimiz bir şey değilse? Ya anlam, her zaman ulaşılabilir ve sabit bir olgu olarak kalmıyorsa? İşte bu noktada, “Eşekli Kütüphaneci” gibi felsefi bir anlatı devreye girer. Söz konusu hikaye, yüzeyde basit bir anlatı gibi görünebilir, ancak onu etik, epistemoloji ve ontoloji perspektiflerinden ele aldığımızda çok daha derin bir anlam taşır. Eşekli Kütüphaneci, sadece bir karakter değil, aynı zamanda insanın bilme, öğrenme ve toplumsal düzenle olan ilişkisini sorgulayan bir metafordur. Eşekli Kütüphaneci: Bir Hikayeden Daha…

Hamam böcekleri hakkında konuşmak çoğu insan için rahatsız edici olabilir, ancak bu canlıların varlığı hem evrensel hem de yerel ölçekte ilginç sosyo-kültürel tartışmaları da beraberinde getirir. Hamam böcekleri söz konusu olduğunda çoğumuzun aklına tek bir şey geliyor: Onlardan kurtulmak. Ancak ben konulara biraz farklı açılardan bakmayı severim. “Hamam böceği ne öldürür?” sorusu sadece biyolojik değil, aynı zamanda kültürel ve toplumsal bir merakın da kapısını aralıyor. Dünyanın farklı bölgelerinde bu böceklere karşı kullanılan yöntemler, toplumların doğa ile ilişkisini ve hayatta kalma stratejilerini de ortaya koyuyor. Küresel Perspektiften Hamam Böceği ile Mücadele Hamam böcekleri 300 milyon yıldır yeryüzünde varlığını sürdürüyor. Evrimsel biyoloji…

Aşağıda, “Aynur Doğan Dar Hejiroke hangi filmde çaldı?” sorusunu temel alarak, ekonomi perspektifinden tartışan, kaynak kısıtlılığı ve seçimlerin sonuçları imgesinden başlayan özgün bir blog yazısı yer alıyor. Başlık: “Dar Hejiroke ve Karar Mekanizmaları: Kültür, Piyasa ve Refah Arasında” — Ekonomist refleksiyle başlarsak: elimizde sınırlı kaynaklar var — hem reel kaynaklar (zaman, bütçe, telif hakkı izinleri) hem de bilgi kaynakları (kayıtlara geçmeyen sahne notları, üretim süreci belgeleri). Bu sınırlılıklar, kültürel ürünlerin (film, müzik) hangi içeriklere yer vereceğini, hangi eserlerin kullanılacağını belirleyen bir seçim sürecini doğurur. Her seçim, alternatif maliyet taşır. Bu bağlamda, Aynur Doğan’ın Dar Hejiroke eserini hangi filmde seslendirdiği kararı,…