Kamu Yönetimi okuyan savcı olabilir mi? Ezberleri bozmadan önce netleşelim
“Diplomam Kamu Yönetimi; savcı olabilir miyim?” sorusu, sınav sezonu yaklaşınca her yıl binlerce kez soruluyor. Cevap net ama tartışmalı: Hayır. Savcılık, adlî yargının kariyeridir ve hukuk fakültesi diploması olmadan bu kapı açılmaz. Adalet Bakanlığı’nın güncel ilan ve kılavuzlarında adlî yargı hâkim ve savcı yardımcılığı için açık şart budur. :contentReference[oaicite:1]{index=1}
Neden “hayır”? Çünkü savcılık hukuki formasyon gerektirir
Savcının işi; suç soruşturmak, iddia makamı olarak kamu adına dava açmak ve yargılamanın merkezinde hukuku uygulamaktır. Bu nedenle mevzuat, adlî yargı savcılığına girişte hukuk lisansını kırmızı çizgi yapar. 2802 sayılı Kanun ve yeni “Hâkim ve Savcı Yardımcılığı” rejiminin kılavuzları birlikte okunduğunda, savcılık için hukuk diplomasının “olmazsa olmaz” olduğu açıkça görülür. :contentReference[oaicite:2]{index=2}
Peki Kamu Yönetimi mezunu ne yapabilir? İdarî yargı hâkimliğine giden yol
İşte ayrışma burada başlar. Kamu Yönetimi (SBF/İİBF) mezunları, idarî yargı hâkimliği için yarışa katılabilir. Güncel düzenlemeye göre hukuk mezunları yanında, programlarında yeterli hukuk bilgisi bulunan siyasal bilgiler, idarî bilimler, iktisat ve maliye alanlarından mezunlar da, alınacak toplam adayın en fazla %20’si oranında kontenjanla sınava girebilir. 2019 sonrası kayıt ve 31 Mart 2024 sonrası mezuniyetler için ayrıca İdarî Yargı Ön Sınavı (İYÖS) şartı getirilmiştir. :contentReference[oaicite:3]{index=3}
Bu ön sınavın usulü ve HMGS/İYÖS takvimi de Resmî Gazete’de yayımlanan yönetmeliklerle belirlenmiştir. :contentReference[oaicite:4]{index=4}
“Savcı olamaz ama hâkim olabilir” demek adil mi?
Burada tartışmaya değer bir çelişki var. İdarî yargının öznesi “idare–vatandaş” ilişkisidir; kamu politikalarını, idarenin işlemlerini ve kamu yönetimi prensiplerini bilmek hâkim için büyük avantaj. Bu yüzden Kamu Yönetimi mezunlarına sınırlı da olsa kapı aralanıyor. Ama adlî yargıda (ceza ve hukuk uyuşmazlıkları) savcılık, doğrudan ceza yargılamasının motoru; maddi gerçeği ararken bir hatanın bedeli özgürlüktür. O nedenle “hukuk lisansı” şartı, toplumsal riskleri minimize eden bir güvenlik supabı olarak savunuluyor. Peki bu gerekçe, Kamu Yönetimi gibi disiplinlerden gelen ve sonradan yoğun hukuk formasyonu alanların tamamen dışarıda kalmasını meşrulaştırıyor mu?
İki soru, iki kavşak
- Yetkinlik mi diploma mı? Eğer mesele yetkinlikse, Kamu Yönetimi mezununa ek bir hukuk sertifikasyonu + staj hattıyla savcılık yolu neden hiç açılmıyor?
- Toplumsal fayda testi: İdarî yargıda %20 kontenjan var; benzeri bir “özel program” adlî yargı savcılığı için de düşünülemez mi?
Gerçek sınav: Metinler değil, hayat
Cübbenin arkasında sadece ders kitapları yok; mağdurun adalet talebi, sanığın hakları, kamu düzeninin korunması var. Bu yüzden savcılık kapısının dar tutulmasına dair güçlü bir kamu yararı argümanı mevcut. Öte yandan Türkiye’nin karmaşık idari yapısında, disiplinler arası donanımın yargıya katacağı değer de ortada. “Kamu Yönetimi okuyan savcı olabilir mi?” sorusu, aslında yargının insan kaynağını nasıl çeşitlendireceğimiz sorusu.
Kuralların sahadaki karşılığı: HMGS ve İYÖS
2019’dan sonra kaydolup 2024’ten sonra mezun olan adaylar için iki eşik var:
— HMGS (Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı): Hukuk mezunlarının adlî/idarî yargı yarışına katılmadan önce geçmesi gereken baraj. :contentReference[oaicite:5]{index=5}
— İYÖS (İdarî Yargı Ön Sınavı): SBF/İİBF/iktisat–maliye gibi alanlardan gelenlerin idarî yargıya girebilmesi için konulmuş ön eleme. :contentReference[oaicite:6]{index=6}
Adalet Bakanlığı’nın duyuruları; yaş, kontenjan, başvuru ve sınav oturumlarına dair teknik detayları her dönem güncelliyor. :contentReference[oaicite:7]{index=7}
Özetin özü
Kamu Yönetimi okuyan savcı olamaz; çünkü adlî yargı savcılığı yalnızca hukuk mezunlarına açıktır. Kamu Yönetimi mezunu idarî hâkim olabilir; ama İYÖS barajı, %20 kontenjan sınırı ve müteakip süreçleri geçmesi gerekir. :contentReference[oaicite:8]{index=8}
Eleştirel mercek: Sistem gerçekten en iyileri mi seçiyor?
Sınav merkezli filtre, eşitlik duygusu verir; ama tek tip yetkinliği ödüllendirme riski taşır. Savcılık için hukuk diploması şartının rasyoneli açık; fakat bu şart, uygulamada çok iyi analitik yeteneği olan, ceza muhakemesine hızla uyum sağlayabilecek Kamu Yönetimi mezunlarının sisteme hiç girmemesine yol açıyor. Alternatif bir model düşünelim: yoğunlaştırılmış ceza hukuku–CMK–delil bilimi programı + uzun savcı yardımcılığı dönemi + sıkı performans değerlendirmesi… Böyle bir yol, “adalet riskini” artırmadan havuzu genişletebilir mi?
Okurla açık sohbet: Tartışmayı büyütelim
- Kamu Yönetimi mezunlarına, ek hukuk formasyonu + uzun staj ile savcılık yolu sınırlı da olsa açılmalı mı?
- %20’lik kontenjanın idarî yargıda yarattığı çeşitlilik, karar kalitesine yansıyor mu; ölçebiliyor muyuz?
- HMGS/İYÖS barajları, “bilgi”yi mi ölçüyor, yoksa “ezberi” mi?
- “Kamu Yönetimi okuyan savcı olabilir mi?” tartışmasında, sizce toplum güvenliği mi yoksa liyakat için fırsat eşitliği mi ağır basmalı?
Rotanı belirle: Kısa yol haritası
- Hedef savcılıksa: Yol yalnızca hukuk fakültesi → HMGS → Adlî Yargı Hâkim ve Savcı Yardımcılığı yazılı–mülakat → eğitim–görevlendirme hattından geçer. :contentReference[oaicite:9]{index=9}
- Hedef idarî hâkimlikse: Kamu Yönetimi mezunu olarak İYÖS → İdarî Yargı Hâkim Yardımcılığı sınavı (hukuk mezunlarıyla yan yana, ancak en çok %20 kontenjan) → eğitim–staj. :contentReference[oaicite:10]{index=10}
Son söz
“Kamu Yönetimi okuyan savcı olabilir mi?” sorusunun mevzuattaki cevabı şimdilik hayır. Fakat daha iyi bir yargı için, doğru dengeyi bulacak cesur fikirleri konuşmanın tam zamanı. Görüşünü yaz: Bu dengeyi nasıl kurardın?
::contentReference[oaicite:11]{index=11}
[1]: https://pgm.adalet.gov.tr/Home/SayfaDetay/adl-yargi-h-kim-ve-savci-yardimciligi-idari-yargi-h-kim-yardimciligi-ve-avukatlik-mesleg05112024105601?utm_source=chatgpt.com “Adlî Yargı Hâkim ve Savcı Yardımcılığı, İdari Yargı Hâkim Yardımcılığı …”